Protestantisme, overige katholieke kerken, kapellen, kruisen en religiositeit

Protestantisme

Cor Tubée, 'De Hervormde gemeente Weert(/Budel)'.
In: Weert in woord en beeld. Jaarboek voor Weert 1994 8 (1993) 107-113.

Inhoud: De institutionele ontwikkelingen binnen de protestantse gemeente vanaf 1852 tot 1987 worden beknopt beschreven, alsmede wordt aandacht besteed aan de diverse predikanten en kerkgebouwen.
Tubée, 'De Hervormde gemeente Weert(/Budel)'

P.J. Ritsema, Protestanten te Weert tussen 1648 – 1717.
In: Limburgs tijdschrift voor genealogie 5 (1977) 39-40.

Inhoud: Personenlijst van huwelijken, gedoopten, lidmaten en gestorvenen.
Ritsema, Protestanten te Weert tussen 1648 – 1717

Jac. Biemans, ‘ “Om Christi naeme verdreeven” : De grens tussen het Land van Weert en Staats-Brabant en haar betekenis op religieus gebied in de periode 1648-1700.‘
In: De Maasgouw: tijdschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 111 (1992) 55-68.

Inhoud: Beschrijft een aantal lotgevallen van Weerter protestanten. Daarnaast wordt de misgang van Brabantse katholieken naar Nederweert en Weert kort aangestipt.
Biemans,  “Om Christi naeme verdreeven”

Alphons G.J.Mosmans, ‘Protestanten te Weert in de tweede helft der 17de eeuw’.
In: De Maasgouw : Limburgs tijdschrift voor geschiedenis, taal en kunst 66 (1947) 5-7.

Inhoud: Geeft het relaas weer van de vervolging van nagelsmid Jacob Vreggen, de dode Frans Weelen en lakenkoopman en -fabrikant Winand of Wynant Neynens en hun families en andere gereformeerden door de katholieke scholtis Costerius en pastoor De Moor in de periode 1650 - 1665.
Mosmans, ‘Protestanten te Weert in de tweede helft der 17de eeuw’

Jos. Habets, 'Een vijftal stukken betrekkelijk de Hervorming te Weert in 1583-1584'.
In: Publications de la Société Historique et Archéologique dans le duché de Limbourg 12 (1875) 225-248.

Inhoud: Geeft een overzicht over de Reformatie in Weert vanaf 1570 tot 1582 en van 1585 tot 1672. De integraal weergegeven vijf Latijnse en Franstalige stukken uit de tussenligende periode over de toestand van de Weerter protestanten zijn vanuit een Spaanse en derhalve sterk anti-reformatorische visie geschreven. Jos Habets voegt een korte samenvatting van deze artikelen in het Nederlands toe. Nederweert en Wessem komen ook aan de orde; Nederweert in positieve zin en Wessem vooral in negatieve zin. De heerlijkheden Weert, Nederweert en Wessem waren toentertijd in bezit van de protestantse familie van Nieuwenaer of Nuenar en werden in 1592 resp.1596 door het Spaans-Nederlandse bewind voor de tweede keer geconfisqueerd.
Habets, 'Een vijftal stukken betrekkelijk de Hervorming te Weert in 1583-1584'

Parochie van het Onbevlekt Hart van Maria (Fatima - Weert)

Lou Vleugelhof [ps. L.P. de Jonge], 'Marmermozaiek van Hugo Brouwer'.
In: Tijdschrift voor architectuur en beeldende kunsten 33 (1966) 154 -159.

Inhoud: Uitvoeriger beschrijving dan in het hierna volgende artikel (klik hier). Afgesloten wordt met een kritische noot over de zetting van de steentjes. Aan het artikel zijn drie kleurenfoto's gehecht van het mozaïek in de toestand van augustus 2012.
Vleugelhof, 'Marmermozaiek van Hugo Brouwer'

René Smeets, 'Een marmermozaïek van Hugo Brouwer'.
In: Scheppend ambacht : tweemaandelijks tijdschrift voor toegepaste kunst 17 (1966) 31 - 32.

Inhoud: De in 1965 gereedgekomen mozaïekwand van 225 m² op het priesterkoor van de kerk van het Onbevlekt Hart van Maria te Weert, geschonken door de firma Smeets, wordt belicht. Het kunstwerk is daarmee het grootste mozaïek in Nederland.
De monumentale kerk in de wijk Fatima werd in 1955 ingezegend en in 2011 gesloten. Het gebouw wordt thans niet meer onderhouden en is prijsgegeven aan verkrotting en verval.
Smeets, 'Een marmermozaïek van Hugo Brouwer'

John van Cauteren, 'De Fatimakerk in Weert van Pierre Weegels'.
In: Weert : stad met ambitie [2007] 15-17.

Inhoud: Een los katern van 'Monumenten : tijdschrift voor cultureel erfgoed', waarin de bijzondere architectuur van de kerk en meubilair wordt beschreven met aandacht voor de kerkramen van Hugo Brouwer en de Zwitserse inspiratiebron van de architect.
 

Parochie van Sint-Joseph (Keent – Weert)

'Kruiswegstaties van Charles Vos'.
In: Katholiek bouwblad 15 (1947/1948) 179.

Inhoud: Kort bericht over het interieur van Sint-Josephkerk of de toenmalige garnizoenskerk te Weert-Keent. De inmiddels verwijderde biechtstoelen en kansel stamden uit de afgebroken dominicanenkerk in Utrecht, de godslamp is van Jan-Eloy en Leo Brom, in de pilaarnissen staan twee beelden naar ontwerp van Jean Adams; vier gebrandschilderde glasramen zijn van Henk van der Burgt en twee ronde absidevensters zouden van Pieter Wiegersma zijn, maar deze zijn onbekend. De staties zijn van Charles Vos.
'Kruiswegstaties van Charles Vos'

Rectoraat van Sint-Hieronymus en Sint-Franciscuskerk (Biest - Weert)

‘Weert - De nieuwe St Franciscuskerk : Consecratie van de kerk van de Heilige Franciscus van Assisi (6 juli 1963)’.
In: Neerlandia seraphica 33 (1963) 359-361.
Jules Kockelkoren, 'Weert - De nieuwe St Franciscuskerk: Kerkelijke kunst in Weert: Rectoraatskerk St. Frans wordt vanmiddag geconsacreerd: moderne kerkzaal met luisterrijke glaswand'.
In: Neerlandia seraphica 33 (1963) 362-366.

Inhoud:Twee artikelen. Beschrijving van de kerk en de gebrandschilderde glaswand van 280 m2 van de hand van Daan Wildschut (1913-1995). De kerk werd in 2012 gesloten en in 2014 bijna onveranderd als een huis voor maatschappelijke doeleinden in gebruik genomen.
Weert - De nieuwe St Franciscuskerk

‘Weert – Rectoraat H. Hieronymus Kerkleraar: paterskerk voorlopig rectoraatskerk: Derde Orde’.
In: Neerlandia seraphica 30 (1960) 183-187.

Inhoud: Kroniekmatig wordt de oprichting in 1954 en de ontwikkelingen in het rectoraat beschreven met nadere aandacht voor het bijzonder onderwijs, de aanzet voor een nieuwe kerk en het gebouw van de Derde Orde in huize ‘Charitas’ op de Biest.
Weert – Rectoraat H. Hieronymus Kerkleraar

Rectoraat van Sint-Cornelius (Swartbroek)

Emile Haanen, 'Hoe dat Swartbroeck den rector bekoomen heeft of de stichting van een rectoraat en rectorij in de 18e eeuw'.
In: Weert in woord en beeld. Jaarboek voor Weert 1986 1 (1986) 103-128.

Inhoud: Verslag van een ruim twaalf jaar durende strijd (1770-1781) van de inwoners van Swartbroek, eerst met het bisdom en later met het Sint-Servaaskapittel te Maastricht. Grondslag hiervoor vormde het edict van de verlichte keizerin-douairière Maria Theresia, die zij in haar Oostenrijkse Nederlanden in 1769 liet afkondigen, waarbij het oprichten en onderhoud van kerken en pastorieën ten plattelande voor rekening van de geestelijke tiendheffers kwam.
Haanen, 'Hoe dat Swartbroeck den rector bekoomen heeft'

Katholieke grenskapellen

Alfons Bruekers, ’De grenskerk aan de Booldersdijk’.
In: Nederweerts verleden : De kerk in het midden (Nederweert 1978) 163-166.

Inhoud: Geeft een actualiseerde en verbeterde versie van het hieronder volgende artikel van Marcoen Heijer. Daarnaast wordt aandacht besteed aan de grens- en douanepaal tussen Someren en Nederweert.
Zie: http://www.nederweertsverleden.nl/downloads%20artikelen/grenskerk_booldersdijk.pdf 

Jan Henkens, ‘Een ‘grenskerk’-monument in Weert’.
In: De Maasgouw : tijdschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 75 (1956) 53-55.

Inhoud: Verslag van de restauratie en de katholieke inzegening van het grenskerkmonument op 8 juli 1955 nabij de Grashut in het Weerterbos, thans gemeente Nederweert.
Henkens, ‘Een ‘grenskerk’-monument in Weert’

Marc[oen] Heijer, ‘ “Schuilkerken” in het Weerter Bos…’.
In: De Maasgouw : Limburgs tijdschrift voor geschiedenis, taal en kunst 70 (1951) 45-47.

Inhoud: Beschrijft de plaats van het grenskerkje in Nederweert (Spaans-Gelderland) aan de Booldersdijk en het aldaar ter kerke gaan van rooms-katholieken uit Staats-Brabant (1649-1672).

Dominicus de Jong, ‘Nog eens kerken in het Weerter Bos…’.
In: De Maasgouw : Limburgs tijdschrift voor geschiedenis, taal en kunst 70 (1951) 61-63.

Inhoud: Kritische beschouwing van en aanvulling op voorgaand artikel. Andere nabijgelegen grenskerken op Spaans of Luiks gebied passeren de revue en worden in context geplaatst. Geeft tevens verklaring van termen.

Marc[oen] Heijer, ‘Wederom “Schuilkerken” in het Weerter Bos…’.
In: De Maasgouw : Limburgs tijdschrift voor geschiedenis, taal en kunst 71 (1952) 10-11.

Inhoud: Repliek op het voorgaande artikel van Dominicus de Jong.
3 artiken: (Schuil)kerken in het Weerter Bos

Overige kapellen

Jan Henkens, '1987 : Jubileumjaar Lourdeskapel van Moesel'.
In: Weert in woord en beeld : jaarboek voor Weert 1 (1986) 76-80.

Inhoud: Beschrijft oppervlakkig het ontstaan van de eerste kapel in 1912 en van de tweede in 1927. De ontwikkelng wordt tot 1979 aangeduid. Afgesloten wordt met enkele religieus getinte opmerkingen.
Henkens, '1987 : Jubileumjaar Lourdeskapel van Moesel'

[M. H.], 'Opschrift der kapel van St.Antonius abt te Alt-Weert'.
In: De Maasgouw : orgaan voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde 46 (1926) 58.
Dalmatius van Heel, 'Stukken betreffende de geschiedenis van Weert’.
In: De Maasgouw : orgaan voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde 21 (1899) 71.

Inhoud: Betreft eerste steen van de nieuwe kapel in 1723 op Altweert en een toestemming tot voortgang bouwen kapel op Hushoven onder voorbehoud van goedkeuring door de prins van Chimay. [ca. 1700]
nieuwe kapellen Altweert en Hushoven

Kruisen

Jan Henkens, 'Deining rond een missiekruis in Weert in 1929'.
In: De Maasgouw : tijdschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 105 (1986) 134-138.

Inhoud: Het artikel behandelt een kruis, dat zoals gewoonlijk tijdens of na afloop van een zgn. volksmissie door de redemptoristen geplant of opgericht wordt; in dit geval in 1836 tegen de Sint-Rumolduskapel te Weert aan de Molenpoort. De bijdrage bestaat in essentie uit twee delen. Eerst wordt het verslag van deze volksmissie in 1836 gepubliceerd. Daarna komt de succesloze handtekenigenactie uit 1929 van de buurtbewoners met een weergegeven brief aan de bisschop voor terugplaatsing van het missiekruis aan de orde. Het kruis bleek bij restauratie een waardevol kunstwerk te zijn en werd toen naar de Sint-Martinuskerk overgebracht. Op de Molenpoort werd ter compensatie een minder waardevol kruis geplaatst.
Henkens, 'Deining rond een missiekruis in Weert in 1929'

Godfried C.M. Egelie, 'De kruisen van de St. Rumolduskapel'.
In: Weert in woord en beeld : jaarboek voor Weert 1995 9 (1994) 37 -55.

Inhoud: Behalve als gedachteniskapel voor oorlogsslachtoffers functioneert de kapel ook als een klein museum voor gietijzeren kruisen en graftekens. De wijze van fabricage wordt behandeld en de drie verschillende typen. Elf graftekens zijn in de kapel aanwezig, die alle naar gelang de plaats in de kapel uitvoerig beschreven worden. Doordoor kan het artikel mede als een bezoekershandleiding gehanteerd worden.
Egelie, 'De kruisen van de St. Rumolduskapel'

Jan Henkens, 'Dwaalkruis langs de Geuzendijk'.
In: De Aa-kroniek 8 (1989) 145 - 150.

Inhoud: De auteur beschtijft de locale situatie, citeert vervolgens grotendeels het artikel van Claes (klik hier) en besluit met zijn niet-gemotiveerde mening dat het wegkruis eerder uit 1786 stamt dan uit 1587. In eerstgenoemd jaar zijn drie mannen uit Weert aldaar doodgevroren (zie artikel, klik hier). Claes is van mening dat het laatste woord 'lijdt' in de tekst foutief is en er eigenlijk 'leed' moet staan. De tekst is inmiddels in die zin aangepast en het jaartal 1587 is geschrapt. Opvallend is dat een wegkruis met dezelfde tekst eerder op het kerkhof in Puth-Schinnen stond en in 1997 is verplaatst naar Ubachsberg.
Henkens, 'Dwaalkruis langs de Geuzendijk'

Godfried C. M. Egelie, 'Wegkruisen in het Weerter land'.
In: De Maasgouw : tijdschrift voor Limburgse geschiedenis en oudheidkunde 94 (1975) 114 - 122.

Inhoud: De redenen waarom een wegkruis geplaatst wordt, komt aan de orde. De overgrote meerderheid treft men op kruispunten aan. De betekenis van een hagelkruis wordt uitgelegd. Enkele wegkruisen en kapelletjes krijgen extra aandacht.
Egelie, 'Wegkruisen in het Weerter land'

Religieus leven

Jos F.A. Wassink, 'De volksmissie in Weert in 1836'.
In: Weert in woord en beeld : jaarboek voor Weert 3 (1988) 25-33.

Inhoud: Behandelt de zgn. volksmissie van de redemptoristen in algemene zin; de nadruk lag op donderpreken en biechthoren. Daarna komt de volksmissie in het Belgische Weert van 1836 aan de orde met de kruisplanting bij de Sint-Rumolduskapel (klik hier). Afgesloten wordt met opmerkingen over de oprichting van stichtelijke broederschappen en de versterkte greep op het maatschappelijk gebeuren.

'Bijdrage tot het kluizenaarsleven in Limburg'.
In: De Maasgouw : orgaan voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde 45 (1925) 21.

Inhoud: Matthias Essinger uit Weert krijgt in 1693 het kluizenaarskleed.Palmezel
'Bijdrage tot het kluizenaarsleven in Limburg [1693]'

‘Oud Weerts gebruik’.
In: Neerlandia seraphica 9 (1935) 354.

Inhoud: Palmezelprocessie rond 1680; in Hoegaarden nog levend gebruik.
‘Oud Weerts gebruik’

[W.], 'Papenvastenavond'.
In: De Maasgouw : orgaan voor Limburgsche geschiedenis,
taal- en letterkunde
2 (1880) 315.

Inhoud: Correcte verklaring van de term, gebruikt in 1563 te Weert. De priesters mochten dan voor het laatst voor het begin van de vasten vlees eten. 
'Papenvastenavond [ca. 1563]

Dalmatius van Heel, 'Testament van Henrich van BeIen : priester te Weert : 1530, 6 Mei'.
In: De Maasgouw : orgaan voor Limburgsche geschiedenis, taal- en letterkunde 21 (1899) 21-22.

Inhoud: Begiftigd o.m. de kerk van Luik en Weert, het altaar van Sint Eloy en Sinte Elisabeth in Weert, de minderbroeders en de cellezusters in Weert en anticipeert op de naderende reformatie door de gelden in dat geval aan de armen van Weert te laten toekomen.
Van Heel, 'Testament van Henrich van BeIen'

Terug naar overzicht